Siedziba PIRR

Siedzibę Państwowego Instytutu Robót ręcznych usytuowano na warszawskiej Woli, przy ulicy Górczewskiej 8.

Obszar ten zawsze związany był z edukacją. Już w wieku XIX Karol Jan Szlenkier założył tu i utrzymywał trzyklasową szkołę rzemieślniczą dla dzieci robotników. W latach 1906–1907 Szkoła funkcjonowała wspólnie z Polską Macierzą Szkolną.

Maria, wdowa po Karolu Szlenkierze, sfinansowała budowę nowego budynku, który powstał jako budynek Szkoły Rzemieślniczej i został uroczyście poświęcony 18 stycznia 1914 roku. Wzniesiono go na rozległej parceli przy ul. Górczewskiej, od ul. Szlenkierów do ul. Tyszkiewicza, a od północy sąsiadował z pl. Opolskim. 

Budynek wznoszono w latach 1911–1914 w stylu klasycyzującym. Otoczono go pokaźnych rozmiarów ogrodem (od zachodu), obszernym boiskiem (od wschodu) oraz wyposażono w salę gimnastyczną. Pośrodku ogrodu umieszczono okrągłą fontannę ze złotymi rybkami. 

Założenie architektoniczne tworzą dwie części. Wyższa, trzykondygnacyjna od strony północnej i niższa, dwukondygnacyjna od południowej, gdzie symetrycznie zaprojektowano cztery osie okien. Na pierwszym piętrze znajduje się taras, którego boki flankują kolumny. W wyższej części budowli, po stronie zachodniej, usytuowano, umieszczone w półkolistym ryzalicie, asymetryczne wejście. Klatka schodowa za nim prowadzi na pietra. Elewacja od strony od strony wschodniej, znajdującej się z tyłu budynku, jest bardziej urozmaicona. Złożenie zaprojektowali: Karol Jankowski i Franciszek Lilpop. Obecnie na południowej ścianie znajdują tablice pamiątkowe. Jedna z nich poświęcona jest Władysławowi Przanowskiemu. Wyryto na niej napis, który brzmi „Tu mieszkał i pracował w latach 1913–1937 Władysław Przanowski, twórca polskiego systemu wychowania technicznego młodzieży, założyciel i dyrektor Państwowego Instytutu Robót Ręcznych dla nauczycieli”. Została odsłonięta 3-go lutego 1963 roku. W fasadzie umieszczono też szklaną tablicę z informacją o funkcjonującym tu w okresie Powstania Warszawskiego szpitalu polowym. Po II wojnie światowej Górczewska 8 mieści instytuty państwowe związane z pedagogiką, w tym IBE.

W roku 1915 przy szkole Szlenkierów został zapoczątkowany Państwowy Kurs Robót Ręcznych dla młodzieży męskiej. Zajęcia PKRR prowadzono w 2 salach. Warsztatowej i w rysunkowej. W 1919 roku powstały również kursy dla dziewcząt. Prowadzono je w 3 salach na parterze i w 3 salach w suterenach. 

Gdy do polskich szkół wprowadzono nowy przedmiot nauczania: roboty ręczne staraniem Władysława Przanowskiego został powołany Państwowy Instytut Robót Ręcznych (PIRR) w celu kształcenia kadr nauczycielskich.
PIRR stanowił jedyny instytut tego rodzaju w Polsce i na świecie. PIRR współpracował z okolicznymi warsztatami, które patronowały zajęciom. Absolwent PIRR potocznie nazywany był robociarzem. 

W Instytucie funkcjonowało wiele pracowni. W roku szkolnym 1929/1930 Państwowy Instytut Robót Ręcznych przejął cały gmach szkolny. Budynek został wtedy przebudowany. Dopilnowano by z każdych trzech sal usunięto dwie ściany działowe. Skutkiem tego z 9 klas powstało 6 dużych pracowni. Do nich dołączono funkcjonujące już pomieszczenia warsztatowe i salę rysunkową. Ponadto przyłączono 3 sale rekreacyjne, które zostały przekształcone na pracownie. W ten sposób PIRR został wyposażony w 13 sal wykładowych i warsztatowych. Ich średnia powierzchnia wynosiła aż 72 m² i miała dodatkowo kilka pokoi pomocniczych.

PIRR posiadał bibliotekę z 3002 woluminami. Prace słuchaczy PIRR miały stałą wystawę w randze muzeum w ministerstwie edukacji. 

Dzięki gruntownemu zwiększeniu powierzchni użytkowych w siedzibie PIRR możliwym stało się prowadzenie wielu pracowni specjalistycznych. 

Dyrektorem PIRR po wojnie został Wiktor Ambroziewicz. Pierwsze powojenne zebranie Rady Pedagogicznej Instytutu odbyło się 26 marca 1945 w Łodzi, skąd Instytut przeniósł się do Bielska. 27 lipca 1946 roku nadało Instytutowi nazwę Państwowy Instytut Robót Ręcznych im. Władysława Przanowskiego w Warszawie z siedzibą w Bielsku, pod którą funkcjonował do likwidacji w lipcu 1950 roku

Jeżeli ktoś z Oglądających posiada jakieś informacje dotyczące PIRR lub rozpoznałby kogoś na zdjęciach, bardzo proszę o kontakt.